Arabuluculuğa başvurmak, müzakerelere devam etmek, anlaşmak veya süreci sona erdirmek tarafların elindedir. Arabuluculuk iradidir.
Süreç boyunca taraflar eşittir.
Arabuluculuk süreci gizlidir. Süreçte görüşülen hususlara ve düzenlenen belgelere ilişkin hiçbir içerik, tarafların rızası olmadıkça açıklanamaz, paylaşılamaz.
Arabuluculuk süreci esnektir. Taraflar kendi çözümlerini kendileri ürettiklerinden hukuka ve ahlaka aykırı olmamak kaydıyla, sınırsız çözüm bulma imkanına sahiptirler.
Taraflar sonuca doğrudan katkıda bulunurlar. Her iki taraf da istemediği, kabul etmediği bir sonuçla karşılaşmaz.
Dava sürecinin aksine arabuluculuk sürecinde, taraflar arasında çekişme değil işbirliği söz konusu olmaktadır. Arabuluculuk, uyuşmazlığın çözülmesi sonrasında taraflar arasındaki ilişkilerin korunmasına ve sürdürülmesine elverişli bir süreçtir. Bu açıdan barışçıl bir çözüm yoludur.
Arabuluculuk sürecinde, tarafların anlaşmaları halinde düzenlenecek anlaşma belgesi ilam hükmündedir. Taraflar, kendi ürettikleri çözümü, anlaşma belgesiyle belgelendirdiklerinde, bu anlaşma belgesi taraflar ve avukatları tarafından imzalanmışsa icra edilebilirlik şerhine gerek olmaksızın; yalnızca taraflar veya yalnızca avukatları tarafından imzalanmış ise mahkemeden icra edilebilirlik şerhi alınarak ilam vasfını kazanır.
Arabuluculuk hızlıdır. Tarafların, yıllarca devam sürebilecek dava yolu yerine, uyuşmazlıklarını arabuluculuk yoluyla birkaç saat, birkaç gün, birkaç hafta gibi kısa süreler içerisinde çözebilmesi mümkündür.
Arabuluculuk yöntemi ekonomiktir. Dava masrafı veya harç ödenmesi, ilam vekalet ücreti gibi yargılama giderlerine hükmedilmesi söz konusu değildir.
Arabuluculuk sürecinde alanında uzman, çözüme yardımcı, tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişi olan arabulucudan yardım alınması söz konusudur. Esas olan tarafların kendi çözümlerini üretmesidir. Ancak tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde arabulucu da çözüm önerisi getirebilecektir.
Tarafların arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varamaması halinde, arabuluculuk yoluna başvurulduğu için yargı yollarına başvurma hakkı ortadan kalkmamaktadır. Diğer yandan bir uyuşmazlığın arabuluculuk yoluyla çözülmesi halinde, anlaşılan uyuşmazlık konusunda dava açılamaz.
Arabuluculukta kazan-kazan ilkesi hakimdir. Her iki tarafın iradesinin birbirine uygun olması halinde anlaşma belgesi düzenlenecektir. Dolayısıyla kaybeden taraf yoktur.